ناگفته هایی از عاشورا

عکس ها از امیر پورمند

یادم می یاد چند سال پیش که رفته بودم فیلیپین تو اونجا صحنه هایی را دیدم که هیچ وقت یادم نمیره
جالب بود کارهایی که ما برای محرم می کردیم مسیحی های متعصب فیلیپینی روز قبل از عید پاک که می گن مسیح به صلیب کشیده شده انجام میدن
فیلیپین که کشوری با جمعیت قالب مسیحیه توسط اسپانیا به زور مسیحی شده و سنت های اسپانیایی در اون رواج داره که از جمله می تونم به حمل علم و زنجیر زدن در روزیه که می گن مسیحو به صلیب کشیدن اشاره کنم جالبه حتی اونا مثل ما روضه خونی دارن و همه یک جا جمع می شن و یکی نوحه می گه و اونا گریه می کنند البته در زنجیر زدنشون فرهنگ خاصیه که تو پاکستانم اجرا می شه و اون گذاشتن تیغ بین زنجیره وقت زنجیر زنی اونا، صحنه های جالبی به وجود می یاد که حیف چند سال پیش دوربین نداشتم ازش عکس بگیرم
افراد زنجیر زن حین زنجیر زنی کامل خونی می شن و از حال می رن البته تو این روز عده ایم واقعی خودشونو به صلیب می کشن
اینارو گفتم تا بگم بین ادیان ارتباطات زیادی وجود داره و فکر نکنیم همه چیز محرم و سنت هاش اسلامیه
مطلب زیر که البته تا حدودی خلاصه کردم و توش دست بردم متعلق به سایت جدید انلاینه که بخونید شاید جالب باشه
پیش از اسلام، روز دهم از ماه تشرین در دین یهود، عاشورا نام داشت. پيامبر اسلام در20 سپتامبر سال 622 میلادی از مکه به مدینه هجرت کرد. در آن روز یهودیان روزه داشتند و چون پيامبر اسلام سببش را پرسيد، يهوديان گفتند که اين روز، روز پيروزی موسی بر فرعون است. پيامبر نيز روزه عاشورا را پذيرفت و تا پيش از تعيين رمضان، به عنوان ماه روزه، روزه در عاشورا ادامه داشت. همچنين در روايات اسلامی آمده که خداوند، آسمان و زمين و آدم را هم در اين روز آفريده و نيز نوح از کشتی خود در اين روز خارج شده. و عاشورا برای مسلمانان روز جشن و شادی بود
البته برخی از علمای شیعه از امام صادق نقل می کنند روز نوروز این اتفاقات افتاده و جالبتر برخی روز اغازین را روزی می دانند که عاشورا و نوروز همزمان بوده و روز ظهور منجی را نیز در روزی می دانند که عاشورا و نوروز در یک روز اتفاق می افتد
در سال 680 ميلادی ( 61 هجری) سرنوشت اين روز ديگرگون شد. چون در آن سال و در چنین روزی، امام حسين به شهادت رسيد و برای شيعيان روز مصيبت و سوگواری شد.
اما برای حاکمان اموی، عاشورا همچنان روزشادی باقی ماند و در آن روز عامه مردم لباس نو می پوشيدند. و
این رسم در بسیاری از بخشهای جهان اسلام همچنان ماند
با قدرت يافتن آل بويه در بغداد، برای اولين بار در سال 352 هجری فرمان دادند که مردم در اين روز به سوگواری امام حسين واهل بيت پيغمبر بنشينند

پادشاهان آل بویه که از شمال ایران بودند، شیعی بودند و بزرگترین موفقیت شان این بود که شیعیان در عهد آنان اجازه تظاهر علنی به عقایدشان را حتا در بغداد مقر خلافت اسلامی پیدا کردند. و دیگر نیاز به تقیه نداشتند. در این دوره، تشیع بی آنکه مذهب رسمی حکومت اسلامی شود به عنوان یک مذهب آشکار و علنی برقرار شد.
به همان اندازه که سامانیان در اعتلای زبان فارسی و فرهنگ ایرانی کوشیدند، آل بویه در زمینۀ اندیشه سیاسی و دینی کوشا بودند. آنان نسب خود را به ساسانیان رساندند و نام هایی چون فناخسرو داشتند که نامی ساسانی بود.
بنا به نوشته برخی مورخان، آل بویه و سامانیان، همان چیزی را در جهان اسلام پدید آوردند که میان پردۀ ایرانی نامیده شده. یعنی حکومتی میان سلطه عربها که تا قرن چهارم هجری دوام داشت و آمدن ترکها که در قرن پنجم هجری آغاز شد.
آل بویه از شمال ایران اند. سرزمینهای شمال ایران و آن سوی کوه البرز چون دورتر بود، دیرتر به زیرسلطه اعراب درآمد. اسلام هم دیرتر به آنجا رفت. از همین رو، بسیاری از آداب و رسوم ایرانی درآن جا باقی ماند.
قدرت شیعیان زمانی آغاز شد که احمد بویه، کوچک ترین از برادران بویه پس از فتح بغداد از سوی خلیفه لقب معزالدوله گرفت. خلیفه که بغداد را در تسخیر بویه ئیان می دید از دادن چنین لقب هایی چاره نداشت. تفاوت اساسی حکومت آل بویه با دیگر حکومت های ایرانی در این بود که در تمام دوران خلافت اسلامی، حکام محلی و پادشاهان ایرانی به نوعی دست نشانده خلفا بودند اما در این دوران خلفا دست نشانده آل بویه شدند. آنان بر اوضاع چنان تسلط یافته بودند که خلفا را به میل خود تغییر می دادند.
این قدرت سبب نضج گرفتن آئین شیعی شد که در زمان آل بویه به شکل یک مذهب تمام و کمال ظهور کرد و اصول اعتقادی آن توسط علمای شیعه تدوین شد. به گفته عبدالحسین زرین کوب در تاریخ مردم ایران تکریم رکن الدوله در حق ابن بابویه (شیخ صدوق) فقیه بزرگ شیعه در ری، علاقه و انس و تفقد عضدالدوله نسبت به شیخ مفید، عالم بزرگ شیعه در بغداد، و بزرگداشت بهاء الدوله در حق خاندان شریف رضی گردآورنده نهج البلاغه نشانه علاقه مذهبی است
اما اختلافات بین شیعه و سنی نیز از همین زمان اوج گرفت. این اختلافات البته کم و بیش به همین شیوه ای که در بغداد امروز دیده می شود، پیش از ظهور آل بویه وجود داشت. تنها تلفات سهمگین این سالهاست که بین امروز و هزار و صد سال پیش فاصله ایجاد می کند. در آن زمان سنی ها مساجد شیعیان را ویران می کردند و شیعیان علیه صحابه و سنیان بر دیوارها و کوچه های بغداد شعار می نوشتند
معزالدوله با وجود در پیش گرفتن سیاست آشتی، ترویج رسوم شیعی را دنبال می کرد. توجه او به آئین های شیعی سبب شد که برای نخستین بار مراسم یاد بود عاشورای شهادت امام حسین ( ع ) با عزاداری عمومی در روز دهم محرم 352 قمری / 963 میلادی برگزار شود. به گفته مورخین: در آن روز ، کاسبکاران بازارها را تعطیل و کسب و کار را متوقف کردند و به عزاداری پرداختند. زنان با گیسوان آشفته، چهره های سیاه کرده و جامه های ژنده به صورت دسته جمعی حرکت می کردند و با حالتی سوکوار بر سر و روی خود می زدند.
این نوع سوگواری پر اشک و آه برای درگذشتگان از رسوم سنتی دیلیمان بود که می بایست از سنتهای پیش از اسلام باشد که در زمان آنها شکل عمومی به خود گرفت. آنها همچنین روز عید غدیر خم را با برپا کردن چادرهای آذین بسته و افروختن آتش و نواختن موسیقی و زیارت اماکن مقدس درکاظمین جشن گرفته بودند. این رسوم البته واکنش خشونت آمیز سنیان و بويژه حنبلی ها را بر می انگیخت